Nhắc về Bắc Ninh, người ta không chỉ biết đến bánh phu thê Đình Bảng, bánh khúc làng Diềm, nem làng Bùi, bánh tẻ làng Chờ, thịt chuột Đình Bảng, cháo cá Tích Nghi, phở gan cháy,… mà người dân trấn Kinh Bắc xưa còn rất đỗi tự hào về một đặc sản, đó là dưa gang muối Quế Võ.

Dưa gang muối là món ăn rất đỗi thân thương và dân dã, mà bất cứ người con thị xã Quế Võ có đi đâu cũng nhớ về. Món ngon ấy không chỉ cùng người dân Bắc Ninh lớn lên từ tấm bé mà hương vị của dưa gang muối còn theo người ta đến cái dốc kia của cuộc đời.

Dưa gang muối – Đặc sản dân dã của Bắc Ninh

Dưa gang là một loại quả dân dã và mộc mạc, được người dân Quế Võ trồng nhiều. Mặc dù không phải nơi duy nhất trồng giống dưa này tuy nhiên món dưa gang muối Bắc Ninh lại được nhiều người biết đến. Dưa gang tươi trồng không ăn tươi mà người dân mang muối, ép chặt hoặc phơi khô để trữ ăn dần quanh năm.

Món dưa gang muối ăn rất lành và mộc mạc, không cần nguyên liệu đắt đỏ hay xa hoa mới chế biến được món ngon. Chỉ cần thái nhỏ ăn trực tiếp hoặc xào, kho cũng trở thành món ăn đưa cơm của các gia đình. Vị chua dịu pha chút mặn, đặc biệt vị giòn sần sật khoái khẩu khi cắn miếng dưa gang muối khiến nhiều người ăn rồi lại muốn ăn tiếp.

Dưa gang muối ở Quế Võ, Bắc Ninh được chia theo hai loại là dưa muối thường và dưa muối dẹt. Dưa gang muối thường và dưa muối dẹt đều có hình thái quả nguyên vẹn, không bị xấu hỏng, quả tương đối đồng đều, dáng quả thuôn dài, đầu và đuôi quả tương đối bằng nhau. Màu sắc vỏ quả khi muối đều có màu trắng. Vị mặn, hơi chua, có mùi thơm đặc trưng và không có mùi lạ. Có chút khác biệt giữa hai loại đó là dưa gang muối thường khá nhẵn, mọng nước và giòn. Dưa gang muối dẹt quả dẹt, ít nước mặc dù vẫn giòn nhưng còn kèm theo dẻo nữa.

Trong giai đoạn 2021 – 2025, Bắc Ninh phát triền Đề án “Xây dựng, quản lý và quảng bá thương hiệu các sản phẩm thuộc Chương trình OCOP tỉnh Bắc Ninh” do Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Ninh chủ trì. Và điều đặc biệt là sản phẩm dưa gang muối Quế Võ vừa được cấp Văn bằng bảo hộ sở hữu trí tuệ nhãn hiệu chứng nhận theo Quyết định số 4411/QĐ- SHTT. Chủ sở hữu là UBND thị xã Quế Võ, với 12 hộ sản xuất, kinh doanh dưa gang muối được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Dưa gang muối Quế Võ”.

Dưa gang muối ăn thế nào?

Đúng như tên gọi, dưa gang muối mua về có thể ăn trực tiếp hoặc chế biến các món ăn ngon khác như trộn gỏi, nộm, xào với thịt hoặc mang kho ăn rất hao cơm.

Dưa gang muối thái nhỏ trộn mắm ớt hoặc nộm cùng rau củ ăn rất ngon và dễ tiêu. @duagangmuoiquevo.com

Dưa gang muối trộn mắm nêm

Dưa gang muối mua về mang cắt tư, bỏ hạt. Sau đó cắt nhỏ thành miếng vừa ăn.

Mang dưa gang muối cắt nhỏ chần qua với nước sôi. Sau đó, vắt bớt nước cho dưa gang muối ráo hơn.

@diu.menoshop

Cho một ít tỏi ớt băm nhỏ pha với mắm nêm. Sau đó, cho dưa gang muối vào trộn đều là được.

2. Dưa gang muối kho ba chỉ

Nguyên liệu cần thiết gồm 2 quả dưa gang muối cỡ vừa đều nhau, đường, 300g thịt ba chỉ, 2 quả ớt hiểm (có thể thay bằng 1 quả ớt sừng nếu không ăn được cay), 2 củ sả, gia vị kho thịt, bột ớt khô.

Dưa gang mua về, cắt nhỏ miếng vừa ăn. Khi mua dưa gang muối nên chọn những quả chắc tay, cứng không bị nhũn và có kích thước vừa phải, thuôn dài đều nhau. Quả dưa gang muối như vậy sẽ giòn ngon và ít hạt. Tiếp đó, chần dưa qua một lượt nước ấm, vắt cho kiệt nước để bớt mặn.

@conbabinh

Ướp dưa gang thái nhỏ với 1 thìa đường. Ba chỉ mua về, rửa sạch, thái nhỏ, cho vào nồi rang sơ. Khi thịt săn lại và bắt đầu chuyển màu cánh gián thì cho ớt và sả băm nhỏ vào cùng gia vị kho thịt. Nếu không dùng gia vị kho thịt pha sẵn, bạn có thể cho 1 thìa nước mắm, 1/2 thìa đường. Đảo đều để thịt thấm gia vị. Rắc một ít ớt bột khô cho màu đẹp và tăng độ cay mong muốn.